НА ДЕНЕШЕН ДЕН 1861 ГОДИНА ИЗЛЕЗЕ ЗБОРНИКОТ НА МИЛАДИНОВЦИ, НАЈЗНАЧАЈНАТА КНИГА НА МАКЕДОНСКАТА ПРЕРОДБА

Најзначајната книга на македонската преродба, заедничко дело на двајцата браќа Димитрија и Константин. На 24.јуни 1861 г. првите примероци од зборникот ја напуштиле печатницата на Антета Јакиќ во Загреб и им биле испорачани на претплатниците. Зборникот е финансиран од хрватскиот бискуп Јосип Јурај штросмаер, за што Константин во посветета му искажува голема благодарност. Зборникот содржи 584 песни од разни краишта на Македонија (Струга, Охрид, Битола, Прилеп, Велес, Дебар, Кукуш, Костур и др.), кон кои непосредно пред објавувањето се приклучени 76 бугарски песни од Софија и од Панаѓуриште што Константин ги добил од В. Чолаков. Песните се поделени во групи: самовилски, други стари, црковни, јуначки, жаљовни, смешни, љубовни, свадбе-Факсимил од зборникот на Миладиновци ни, лазарски, на Водици, на Ѓурѓовден и жетварски. Зборникот содржи и други фолклорни и етнографски материјали (детски игри, свадбени и годишни обичаи од Струга и Кукуш, верувања, игри, преданија, сопствени имиња, пословици, гатанки, речник, имиња на претплатниците). Во предговорот Константин ги изнесува своите сфаќања за народното творештво како „показалка на степенот на умственото развитие од народот и огледало на неговиот живот“, за народното оро како „училиште каде се усовршенствувала народната ни поезија“ и сл. Константин при изборот на песните вршел селекција, од повеќе варијанти ја избирал најдобрата, што значи Зборникот има карактер на антологија. Уште кога заминал на студии во Русија, Константин понесол одреден фонд песни. И подоцна Димитрија собирал фолклорни материјали и му ги праќал на брата си. Константин не успеал зборникот да го објави во Русија, иако за него најпофално се искажале значајни имиња од руската славистичка наука. Тој воспоставил контакт со штросмаер и договорил средба во Виена. Големиот мецена на словенската култура се согласил да го финансира Зборникот со една забелешка – материјалите што биле запишани со грчки букви да бидат препишани со кирилица. Константин тоа го прифатил. Според списокот на претплатниците, Зборникот имал порачки од Виена, Бу-дим, Дубровник, Љубљана, Марибор, Осиек, Темишвар, Загреб, Белград, Хасково, Париз, Прага и други места, но нема претплатници од Македонија, што значи дека огласот за претплата од Константин во „Дунавски лебед“ од 7. Ⅱ 1861 г. не бил познат во Македонија. По објавувањето, Зборникот имал одгласи во повеќе земји. Популарноста на Зборникот и судбината на браќата Миладиновци биле причина нивните имиња да влезат и во литературни дела. Иако Зборникот извесен период останал непознат во Македонија, тој подоцна сепак си ја одиграл улогата на програма за собирање и афирмација на македонскиот фолклор. Сите поистакнати собирачи овој зборник го имале и за пример и за инспирација. шапкарев запишал дека триумфите на Миладиновци, Караџиќ и Кухач не му давале да заспие; М. Цепенков го чувал дома и го пеел „како второ вангелие“, а Икономов во предговорот кон својата збирка запишал дека остварува дело „според искажаната желба на браќата Мила