79 ГОДИНИ ОД ДЕПОРТАЦИЈАТА НА 7.144 МАКЕДОНСКИ ЕВРЕИ
ОД СТРАНА НА БУГАРСКИОТ ФАШИСТИЧКИ ОКУПАТОР ВО ТРЕБЛИНКА МЕЃУ КОИ И 14 ЧЛЕНОВИ ОД ТРИ СЕМЕЈСТВА ОД ГЕВГЕЛИЈА.
Еврејската заедница во Република Македонија денеска ja одбележува 79-годишнината од депортацијата на 7.144 македонски Евреи во нацистичкиот логор Треблинка. Меѓу нив имало и 14 членови од три семејства од Гевгелија.
На 11 март1943 година, бугарскиот фашистички окупатор изврши општа блокада и рација за собирање на Евреите во Македонија. За извршување на ова масовно злосторство тајните агенти и полицијата неколку дена вршеа обемни подготовки. Недвижните имоти на Евреите беа конфискувани, а покуќнината ограбена. Откако сите Евреи (од Скопје, од Битола, Велес, Штип, Гевгелија и од други места) беа собрани во Монополот во Скопје, на 22 март беа транспортирани во логорот на смртта „Треблинка“ во Полска, во кој, по извесно време, германските фашисти ликвидираа над 7.000 Евреи.
Според истражувањата на д-р Владо Картов, во Гевгелија Евреите пристигнале во почетокот на осумдесеттите години на 19. век. Како трговци по занимање тие веројатно биле привлечени да дојдат во градот по изградбата на железничката линија Скопје-Солун и тука во Гевгелија да отворат свои трговски продавници. Тие дошле од Солун, каде што се доселиле многу одамна, по делувањето на Инквизицијата во 16. век. Солунските Евреи, како и доселените во Гевгелија, припаѓале на групата Сефарди. Сефардите се Евреи, потомци на прогонетите од Шпанија за време на инквизицијата во 15 век. Тие масовно се раселиле низ Европа, главно на териториите под османлиска власт, вклучително и во нашата земја во која формирале организирани еврејски општини.
Нивните живеалишта во Гевгелија биле лоцирани западно од денешната зграда на Градската библиотеката во правец на главната улица. Во целина, имало две-три семејства кои исклучиво се бавеле со трговија на прехранбени и колонијални продукти, а продавниците, како и куќите, им биле на самата главна улица.
Евреите во Гевгелија се задржале сe до 11. март 1943 година, кога во раните утрински часови биле собрани од бугарската полиција и со воз транспортирани во фашистичкиот логор во Треблинка во Полска. Познати еврејски семејства во градот биле семејствата Бразилај и Ишула, со вкупно 14 членови. По војната во спомен на сограѓаните-Евреи, на 11. ноември 2000 година, на објектот на поранешната Градска аптека, била поставена спомен-плоча со испишаните имиња.
